Anka Kowalska (właśc. Anna Kowalska, ur. 22 lutego 1932 w Sosnowcu, zm. 29 czerwca 2008 w Warszawie) – polska poetka, prozaiczka i dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL.
Biografia[]
Córka Jerzego Kowalskiego i Zofii Gębickiej. W czasie II wojny światowej przebywała w Sosnowcu (do 1940 r.) a potem na wsi pod Olkuszem. Po wojnie rozpoczęła naukę w II Liceum Ogólnokształcącym im. Emilii Plater w Sosnowcu, maturę zdała w 1950 w liceum w Będzinie. W 1955 ukończyła polonistykę na KUL-u. W czasie studiów debiutowała wierszami w "Słowie Powszechnym" (1953). Od 1955 r. zamieszkała w Warszawie i została dziennikarką. Pracowała początkowo jako korektorka, później redaktorka w piśmie "Kierunki", następnie w wydawnictwie PAX (od 1962). W latach 1960-1968 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w ramach protestu przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń marcowych. W latach 60. publikowała poezję, prozę i recenzje we "Współczesności" (1960-1961) i miesięczniku "Życie i Myśl" (1968-1969). Od 1968 do 1983 r. była członkiem Związku Literatów Polskich. Od 1976 r. należała do KOR-u, gdzie prowadziła kartotekę radomską, redagowała Komunikat, była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem jest w dużej mierze tzw. "korkowiec" – suchy i precyzyjny język dokumentów KOR-u. Prowadziła także bank informacji o represjach. Działała w "Solidarności". Od 13 grudnia 1981 do 1 czerwca 1982 internowana. Trafiła do obozu w Gołdapi, później przeniesiono ją do Darłówka. Zwolniona z internowania, dzięki organizacji Lekarze Świata wyjechała na leczenie do Francji, skąd wróciła w 1983, po powrocie przeszła na emeryturę. W latach 70. i 80. XX w. współpracowała z pismami drugiego obiegu wydawniczego "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", "Kultura Niezależna" "Krytyka" oraz z paryską "Kulturą" i "Zeszytami Historycznymi".
Powieść Pestka została przetłumaczona na pięć języków, a w 1995 na jej podstawie nakręcono film w reżyserii Krystyny Jandy.
W maju 2006 odznaczona przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Mieszkała w Warszawie.
Nagrody i wyróżnienia[]
- Nagroda młodych im. Włodzimierza Pietrzaka (1959, za cykl felietonów krytycznoliterackich w "Kierunkach" pt. "Tym, którzy czytali")
- Nagroda Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku (1961, za tom poezji Credo najmniejsze)
- Nagroda POLCUL Foundation – Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney (1982)
Twórczość[]
- Credo najmniejsze (poezje; Pax 1960)
- Pestka (powieść; Pax 1964, 1965, 1967, 1968, 1970, 1973, 1975; Omega 1991; Marabut 1995, ISBN 83-85-8932-8-8; Świat Książki 1996; Marabut 2001, ISBN 83-85-8932-8-8)
- Psalm z doliny (poezje; Pax 1969)
- Spojrzenie (poezje; Pax 1974)
- Ołtarze. Ptasznik. Wieża (opowiadania; wyd. 2: Czytelnik 1977; seria: "Kolekcja Polskiej Literatury Współczesnej")
- Wiersze z obozu internowanych (II obieg wydawniczy; Biblioteka Obserwatora Wojennego 1983; pierwodruk: "Kultura", Paryż, nr 11/1982)
- Racja stanu. Wiersze z lat 1974-1984 (II obieg wydawniczy; litografie Barbary Zbrożyny; Przedświt Warszawska Niezależna Oficyna Poetów i Malarzy 1985, Agencja Wydawnicza Solidarności Walczącej 1986)
Opracowania i inne prace redakcyjne[]
- Warszawa lata 1980-86. Impresje bez retuszu (album fotograficzny; autorka przedmowy; wybór zdjęć Andrzej Płoński, Mirosław Ancypo; Independent Polish Agency, Lund 1987)
- O "Kulturze". Wspomnienia i opinie (wespół z Grażyną i Krzysztofem Pomianami; II obieg wydawniczy; Puls, Londyn 1987; II obieg wydawniczy: Pomost 1988)
Linki zewnętrzne[]
Szablon:Wikiquote