Alina Margolis-Edelman (ur. 18 kwietnia 1922 w Łodzi, zm. 23 marca 2008 w Paryżu) - polska lekarka i działaczka społeczna, uczestniczka powstania w getcie warszawskim.
Córka lekarza i działacza społecznego Aleksandra Margolisa (pseud. Paweł Gart, 1887-1939) i Anny Markson (1892-1986). Była pierwowzorem Ali z Elementarza Mariana Falskiego, zaprzyjaźnionego z jej rodzicami.
W czasie II wojny światowej przebywała w warszawskim getcie, gdzie jej matka była lekarką. W tym czasie była uczennicą i pielęgniarką w Żydowskiej Szkole Pielęgniarek prowadzonej przej Lubę Blum Bielicką. Uczestniczyła w powstaniu w getcie. Podczas powstania warszawskiego była pielęgniarką, odznaczona Krzyżem Walecznych. Po wojnie została lekarzem pediatrą, m.in. w II Klinice Pediatrycznej w Łodzi. Opiekowała się dziećmi chorymi na cukrzycę, założyła także poradnię dla dzieci z chorobami nerek oraz ośrodek leczenia cukrzycy dziecięcej w Rabce.
Po wydarzeniach Marca 1968 i rozpętanej kampanii antysemickiej nie pozwolono jej na kontynuację pracy naukowej, odrzucając rozprawę habilitacyjną, dotyczącą teorii typów cukrzycy.
Wyjechała wraz z dziećmi do Francji. Zaangażowana w działalność organizacji "Lekarze bez Granic". Po 1980, gdy organizację opuścił Bernard Kouchner, współtworzyła wraz z nim organizację "Lekarze Świata" (także współzałożycielka polskiej sekcji). Pracowała m.in. na statkach-szpitalach, wyławiających na Morzu Południowochińskim uciekinierów z komunistycznego Wietnamu (tzw. boat-people), a także w szpitalach w Salwadorze, Czadzie, Afganistanie i Bośni, gdzie podczas wojny domowej współtworzyła m.in. ośrodek wsparcia dla ofiar gwałtów. Współpracowała m.in. z żoną prezydenta Francji Danielle Mitterrand. Współzałożycielka francusko-polskiego stowarzyszenia "SOS Aide aux Malades Polonais" (Szablon:Pol. Pomoc Chorym w Polsce), zajmującego się leczeniem za granicą osób nieuleczalnych w Polsce, a także organizowaniem staży profesjonalnych dla polskich lekarzy i pomocą finansową dla polskich szpitali. Prezes stowarzyszenia "Association Les Cahiers Littéraires", wydającego w okresie paryskim kwartalnik "Zeszyty Literackie".
Po wybuchu stanu wojennego w Polsce organizowała pomoc dla opozycji demokratycznej. Po 1989 założycielka Fundacji Dzieci Niczyje, współzałożycielka Biura Pomocy Inicjatyw Społecznych. 6 kwietnia 1998 na wniosek dzieci została Kawalerem Orderu Uśmiechu, który odebrała w Warszawie 6 stycznia 1999. Była żoną Marka Edelmana.
Książki[]
- Cukrzyca u dzieci (Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 1964, 1969, 1973)
- Ala z elementarza (wspomnienia; Aneks 1994, ISBN 1897962045; wydanie II pt.: Tego, co mówili, nie powtórzę..., Siedmioróg 1999, ISBN 83-7254-038-1; przekład francuski: Je ne le répéterai pas, je ne veux pas le répéter, Éditions Autrement 1997, ISBN 2862607282; przekład niemiecki: Als das Ghetto brannte: eine Jugend in Warschau, Metropol 2000, ISBN 3932482336)
- Zespół dziecka maltretowanego (wespół z Emilią Piwnik; Wydawnictwo L.T.W. M. Jastrzębska, ISBN 83-90-4490-1-3)
Linki zewnętrzne[]
- "Myśmy tam żyły jak w jakimś azylu" - Z Aliną Margolis-Edelman rozmawia Anka Grupińska
- Spotkanie z Aliną Margolis-Edelman w Gliwicach
Szablon:Biografia stub